Aanwezig met je ziel

Mia Leijssen, psychotherapeute en hoogleraar psychologie aan de KU Leuven stelt in haar boek  ‘Leven vanuit liefde’ dat het leven van elke mens beleefd wordt vanuit 4 dimensies. We benoemen de 4 dimensies even kort:

• In elk mensenleven is de fysieke dimensie belangrijk. We hebben een lichaam en met dat lichaam leven we in de materiële wereld.
• Maar elke mens heeft ook een plaats in de samenleving en is omringd door relaties. Dit is de sociale dimensie.
• Ten derde is er de psychische dimensie: elke mens heeft een karakter en psychologische kenmerken.
• En tot slot is er nog het spirituele aspect. In deze blogpost gaan we verder op de spirituele dimensie.

Uiteraard zijn alle vier dimensies even belangrijk. Wij mensen zitten goed in ons vel, als we ze alle vier op een evenwichtige manier beleven. Mia Leijssen omschrijft spiritualiteit als de band, de verbinding die ik heb met iets dat groter is dan ikzelf, een breder geheel waarin ik mij thuis voel en/of waarvoor ik kan kiezen. Het is een ervaring van gedragen worden door iets groters dan jezelf én deze ervaring van gedragenheid ook actief laten doordringen in je leven. Zij gebruikt hiervoor het beeld van een surfer. Die houdt zich op eigen kracht recht op zijn surfplank; het hangt van zijn inzet en zijn behendigheid af of hij op zijn plank blijft staan. Maar tegelijk zou hij geen surfer zijn als er ook niet het water was dat hem draagt en waaraan hij zich toevertrouwt, de zee die breder en groter is dan hijzelf. Zo zitten we als mens dus in elkaar: we kunnen vertrouwen op onze eigen kracht en tegelijk ervaren dat we opgenomen worden in iets wat groter is dan wijzelf. Dat is wat we met de spirituele dimensie van onze persoon bedoelen. In deze spirituele dimensie onderscheidt Leijssen verschillende bronnen die ons zekerheid en rust geven in moeilijke momenten/situaties, die ons vertrouwen versterken: het goddelijke, de natuur, de mens, schoonheid en wetenschap. Daar kunnen we terecht om om energie bij te tanken, daar kunnen we ons toevertrouwen om te ‘herbronnen’. En dan soms ‘het grotere geheel’ aanvoelen en ervaren. De mix van bronnen is voor elk van ons anders, kunnen parallel naast elkaar bestaan, elkaar versterken en evolueren in de loop van ons leven. Zie het misschien als een groot bronnengebied met daarin verschillende bronnen waarvan je kan drinken.

Welke bronnen geven mij energie, zin, betekenis?

De noemer voor mijn antwoord op deze vraag, is in verbinding zijn met het grotere geheel dat ik ervaar in verschillende aspecten in dit leven. De verwondering en het willen beleven van deze diepgang helpen mij om verder te stappen en de eeuwige vraag van ‘Wat heb ik hier te doen?’ verder vorm te geven.

Ik ervaar dit in mijn hobby als keramist waar ik in de klei wroet, opga in het proces, urenlang kan oefenen in dit ambacht en dan creëer. De verbazing, de schoonheid en de verwondering die ik ervaar bij het zien van het gecreëerde stuk is me al overkomen. Is dit uit mijn hand ontstaan? Ik voel dan verbazing, verwondering en een grote nederigheid dat ik iets van schoonheid kan neerzetten, zomaar vanuit mijzelf, vanuit een kracht. Ik kan die kracht of dat allesomvattende dat ik dan ervaar niet omschrijven, maar het vertedert en verwondert mij en geeft mij veel kracht van binnen, met dankbaarheid.

Ik ben blij dat ik de gave van nieuwsgierigheid heb. Het geeft me een verder kijken, een dieper kijken als ik in de natuur ben en in verbinding ga met die verfijnde schoonheid, de eenvoud en de complexiteit waardoor veel twijfel wordt weggenomen over kleine alledaagse dingen. Ik ben gek op biologie van alle levende wezens en kan de wetenschap niet volgen bij elke ontdekking van hoe de dingen bestaan in ons lichaam, in de natuur. Ik word vaak omver geblazen door dit weten, dit ontdekken door de wetenschap, vooral door wat we nog allemaal niet weten. Vaak stap ik in de ochtend mee met de eerste stappen van mijn katten in de tuin. De elke dag ontdekking, het weten of het niet weten, dat er telkens iets anders ontstaat of vergaat geeft de dag moed en hoop voor wat komen gaat. Zelf ben ik veel bezig met vergankelijkheid, de waarde van het zijn, het bestaan dat in een vingerknip voorbij is, het onbeduidende van wat er allemaal is en gebeurt. Het is verweven met mijn vele verlieservaringen die ik had de laatste jaren. Het wegvallen van mensen brengt mij naast gemis ook een soort van happen naar adem en een zoeken naar ‘Wat is hier dan allemaal de zin van?’ Toch in de morgen, toch in elke lente, toch in elke herfst, winter en zomer, zit er steeds een nieuwe kracht. Alles zet zich steeds verder, bestaat in andere vormen in relatie tot die omgeving. Die gedachte geeft me zoveel troost, maar vooral ook geruststelling dat vergankelijkheid en verandering zoveel kracht in zich houden. Ook al zie en voel ik het niet elke dag.

Naast de natuur bron ik mij aan vertraging, aan stilte in mij, het verinnerlijken. Het verinnerlijken wordt bekrachtigd door de vele verhalen, dialogen met mensen over het werk van bijvoorbeeld Meister Eckhart een theoloog van de dertiende eeuw. We lezen met een groep mensen maandelijks de preken van Meister Eckhart. Ik, die niks heb met het christelijke geloof, merk hoe bij dit lezen en bespreken, er vensters opengaan naar die andere dimensie: weerom met nederigheid en verwondering. Inzichten of gedachten die mij gronden.

Schoonheid is levensnoodzakelijk voor mij om te bestaan. Vaak ga ik naar een voorstelling theater, muziek of dans of naar een museum of tentoonstelling en word geraakt, of ben verwonderd. Dit is zo voedend, ik voel de interactie met die creatie, die mens, die etalage die mij doet uittreden uit mijn cocon. Het geeft me soms letterlijk vleugels van enthousiasme, van vertedering en diepe ontroering die ik al dan niet deel maar kan verdiepen door het erna nog eens neer te schrijven in de avond.

De noemer is verbinding met dit alles, maar zeker met mensen. Voor mij de essentie, ik ben geen kluizenaarstype al ben ik ook al zo lang alleen. Ik ben het gewoon nu, ik heb ook veel zelftijd nodig maar weet nu na al die jaren dat de verbinding mijn essentie is. Ik heb het geluk: geluk dat ik nog even tot aan mijn pensioen kan werken met jonge mensen, geluk van in een dialooggroep voor alleenstaanden te zitten dat me veel goeds brengt, geluk om in een Eckhartgroep te zitten en mij te kunnen inzetten in vrijwilligerswerk rond zingeving. Dat en enkele mooie vriendschappen zijn een goede basis om deze verbinding te onderhouden en te koesteren.

De tijden dat ik gevoed wordt door mijn bronnen, sta ik ook in verbinding met mezelf. Op die manier ben ik er voor mezelf en dan ook echter en ten volle voor die ander. Het brengt vooral balans, een evenwicht in mezelf. Op die manier kan ik er ook zijn voor de anderen, aanwezig zijn zonder ruis en in mijn kracht. Het geeft een zekere rust in mijzelf.

Ik ervaar het in contact staan met mijn bronnen als een voeding, een noodzakelijke verbinding, een ervaring die mij uit mij isolement haalt, en me laat verhouden, tot die ander, los van mij eigen ego. De bronnen van schoonheid, natuur en creatie maken energie los die mijn echte ziel raken, doen trillen waardoor ik ook echter in relatie tot mezelf, en ook die ander kan staan.

In het verinnerlijken, de vertraging, staar ik graag. Geen idee hoe je het noemt: mindfulness, meditatie, innerlijke stilte,… maar ik ervaar zeker het effect tijdens de momenten en de dag die volgen. Ik maak me minder druk, ik heb meer afstand, mijn ego maakt minder sprongen en vooral de mildheid voor mezelf, voor anderen en voor wat er rondom mij gebeurt manifesteert zich duidelijk. Ik zie dat ik dit kan oefenen en ervaar vaak een opluchting als ik die mildheid ervaar en bedenk dat ik dit vroeger niet had.

Theater, muziek of dans of naar een museum of tentoonstelling gaan, het raakt me. Vaak komt dan een verstilling en de grote dankbaarheid die mij in dit leven vaak overvalt: dankbaar om hier geboren te zijn, om hier te kunnen leven en zoveel op mijn pad te krijgen dat mij kan bronnen. Ik heb ontdekt dat ik zoveel kan halen uit muziek en gedichten. Het trillen in mezelf bij het ervaren van een mooie zin in een gedicht, de cello in de Bach suites voedt mij, troost mij en maakt me een beter mens.

In verbinding met andere mensen, in gesprek, in luisteren in bewonderen in vertellen in leren en creëren samen met andere mensen wordt Lieve…Lieve. Het voedt mij, het leert mij bestaan. Het sterkt het goede in mij, tégen de ruis in -of zoals Meister Eckhart het stelt, het goddelijke, is steeds in elke mens aanwezig, maar wordt vaak overschaduwd door het ego, door de dagdagelijkse bekommernissen. De verbinding met die ander kan mij dragen en maakt mij tot een beter mens, tot de Lieve die er niet altijd is, maar waar ik wel al een glimp heb kunnen van zien er ervaren. Ik hoop nog lang het goede in mij te laten leven door voldoende mijn bronnen te ervaren en erin te vertoeven. Leven, zowel in diepgang als in het oppervlakkige leven, doorwandelen en verder nieuwsgierig ontdekken wat nog op mij ligt te wachten als bronnen.